Eerst alleen in Amsterdam, maar nu ook in vele andere steden, ja, zelfs in dorpen, zijn kopers bereid om ver boven de vraagprijs te bieden en dat vaak ook nog zonder voorbehoud van financiering. Alles om de woning maar te kunnen bemachtigen. Ze storten zichzelf daarmee, op zowel de korte als de lange termijn, in onoverzichtelijk avontuur. 

Iedereen maakt elkaar gek 

Door de media die er nog een schepje bovenop doet, door constant aandacht te geven aan de ‘oververhitting op de huizenmarkt’, voelen potentiële woningkopers nog meer druk. Het gevolg is dat ze sneller over hun grenzen gaan om toch maar dat ene huis te kunnen kopen. Huizen en appartementen die een paar jaar geleden lang te koop zouden staan, omdat ze gewoonweg niet aantrekkelijk zijn, gaan nu als warme broodjes over de toonbank. Een ‘ongunstige zonligging’, ‘lelijk uitzicht’ of ‘gelegen aan een zeer drukke weg’….het lijkt nu even minder belangrijk. 

Bij mij rijst dan de vraag: wie beschermt deze gretige kopers… tegen zichzelf?

Niemand beschermt de kopers

Bescherming zal niet komen van makelaars, banken of andere partijen die professioneel actief in de woningmarkt zijn. Zij hebben veelal een rechtstreeks belang bij de koop of verkoop van een huis. Banken en hypotheekadviseurs werken tegenwoordig weliswaar op basis van nota’s voor advieskosten maar om een rekening voor de totale dienstverlening te kunnen indienen, zal er wel een transactie moeten plaatsvinden. Gratis ‘oriënterende adviesgesprekken’ zijn vooral een marketingmiddel om klanten te trekken en vaak niet bedoeld om een potentiële koper te vertellen dat hij beter kan blijven huren. 

Veel aankoopmakelaars laten zich bijvoorbeeld betalen op basis van een percentage van het behaalde onderhandelingsresultaat of ze werken op basis van No-Cure-No-Pay. Dit betekent dat ze direct belang hebben bij het slagen van de aankoop. Ik kom maar weinig makelaars tegen die tegen hun aankoopklanten zeggen: ‘doe jij voorlopig maar even niks’ om ze te behoeden voor een verkeerde of te snel genomen stap in hun wooncarrière.

Zelfs taxateurs, met hun ogenschijnlijke neutrale rol, zullen de neiging hebben sneller ‘mee te denken’ met de wensen van de hypotheekaanvrager. Soms wordt hen verzocht om, alvorens ze de daadwerkelijke taxatie mogen uitvoeren, vooraf een inschatting te maken van de waarde van een huis. Dit om de haalbaarheid van een financieringsaanvraag te toetsen. Bij een positieve uitkomst kan de taxateur overgaan tot de taxatie en de bijbehorende nota indienen. Hij is dus gebaat bij een positieve uitkomst van de toetsing, die gebaseerd wordt op zijn eigen inschatting. 

Kortom, zolang partijen die huizenkopers adviseren zelf een rechtstreeks economisch belang hebben bij het ontstaan van een ‘deal’, zullen zij niet gauw geneigd zijn deze kopers te beschermen tegen een (te snel genomen) aankoopbeslissing. 

Wat maakt het nou uit?

Maar wat als een koper van een huis gewoon blij is met zijn aankoop en hij of zij, ondanks dat er teveel betaald is, de financiering toch rond heeft gekregen? Wat is dan het probleem, zou je kunnen denken.

Deze nu ‘te-duur-aangekochte woning’ kan in de toekomst een moeilijk te verkopen huis worden. De economie is grillig. Nu gaat het goed, maar het tij kan keren. Dat heeft de geschiedenis ons wel geleerd.

Er zijn tal van situaties die ertoe kunnen leiden dat wij, of de politieke besluitvormers, anders naar de hypotheekrenteaftrek gaan kijken; de rentetarieven kunnen stijgen… Allemaal zaken die rechtstreeks invloed hebben op het sentiment op de woningmarkt. En dus op de verkoopbaarheid van woningen.

Kopers die nu te veel betalen voor hun huis zitten dan met een woning opgescheept die ze niet één twee drie verkocht krijgen. Een oud handelaars-spreekwoord zegt: de winst zit hem in de inkoop. Met andere woorden: als je nu teveel voor je woning betaald hebt, creëer je een winstprobleem in de toekomst.

Denken dat de bomen tot de hemel groeien en dat de woningmarkt alleen maar opwaarts blijft bewegen met steeds verder stijgende verkoopprijzen getuigd van naïviteit en het niet willen leren van de lessen uit het verleden. Zolang kopers zich laten opjagen en de hen adviserende partijen er geen belang bij hebben om dit af te remmen, werken we toe naar een nieuwe bubbel op de woningmarkt.